DÁNDOLLE VOLTAS

Isto que vou dicir é un pouco místico. Son consciente. Cando despois dun tempo sinto as gañas de pórme a pensar coas teclas, sempre dou no mesmo antes de. Para que? Dunha banda non teño ningunha aspiración a crear un estado de opinión. Non creo na teoría de que se escribes necesariamente é para que alguén o lea. Non importa. Non uso os mecanismos comúns para posicionar este espazo en ningún sentido. Coido que fundamentalmente ten un obxectivo de ser unha memoria da miña propia racionalidade e dos meus instintos. O dano colateral pode ser que alguén se lle ocorra fiarse o máis mínimo do que vou contando. Pero sei que vai ser un dano minúsculo. Anecdótico. Como me gustan algunhas palabras. Máis que outras digo.

E coa cantidade de tinta en bits e en papel que vai circular falando desta Peste e das súas consecuencias, o que eu poida apuntar vai ser unha desas agullas. Pero aínda así, a válvula da pota a presión corporal pídeme marcha. Dende o cerebro até as zonas máis animais que aínda teño en funcionamento.

A primeira cuestión que se me pasa pola cabeza é a da máscara. E as pantallas faciais. Agora xa non se me fai tan estraña a imaxe do can co funil plástico enganchado ao pescozo para evitar que se rabuñe na ferida aberta. Seica lle chaman colar isabelino. Non estou facendo unha brincadeira. Paréceme manifestamente clarificador de cal é a nosa condición de control sobre das cousas que facemos ou deixamos de facer. Mandado: Non te toques a cara, os....! E unha explicación científica detallada das vías de transmisión e contaxio da maioría dos virus respiratorios (e outros, claro) feita con gráficos, infografía, vídeos en youtube e pausados e educados chamamentos reflexivos en canto medio de comunicación hai. Do verbo: imos ver!

Pois seica nun día calquera, unha persoa calquera se toca a cara unhas centenas de veces de media mentres está esperta. Nunha hora pois veñen sendo unhas 24, botade contas. Segundo os últimos estudos, unha persoa calquera, non ten porque ser a mesma de antes, conste, se toca a pantalla facial arredor de un 20% máis de veces ao día de media (inventado totalmente). E non engado o de mentres está desperta, porque non pode ser. Ou hai quen a poña tamén para durmir?

Non somos quen de controlar un impulso simple? Non. Cousa por certo da que tiran proveito con certa asiduidade e sen ningún pudor dende colacoca até Haple. Entre other things because non somos conscientes de que o facemos. Temos unha serie de procesos físicos automáticos. E un feixe de costumes ou hábitos automatizados, moitos deles absolutamente inconscientes.

O único xeito de evitar o costume de tocarse a cara e creando o costume de non tocarse a cara. E, como se fai iso? Que partes do meu cerebro interveñen nese proceso? Canto tempo é preciso para modificalo ou mudar un polo outro? E se me ato as mans as costas, non acabarei antes? Cala Paulov!

Entón. Algo tan simple resulta que é tan complexo? Como imos ser quen de saber cal é o sentido da vida? Xa non digo entender o final de Juego de Tronos...

Non puxen máscara aínda. Non saín moito, pero nalgún espazo pechado onde había 20 ou 21 persoas estiven. Por exemplo no super. Ultimamente xa hai moita xente que a leva. Mal posta, diría que un 30 por cento. Inadecuada poida que un 20. Imaxino que todas elas sentiranse protexidas (viv la France!) ou/e pensarán que están protexendo aos demais. Eu voto pola segunda. Pero entre elas, un que a leva posta no queixo mentres vai tusindo enriba do carro da compra, de fronte, nos andeis,… A rapaza que a baixa para preguntarlle á peixeira. E entre os que non a levamos, un berrándolle a outra por onde están os botes de callos, a que ven de facer deporte emitindo calor, o que paga en canta moeda e billete leva no peto,… hai tantas casuísticas como persoas, tantas como costumes temos cada unha. Non sirve que nos expliquen ben as cousas, cientificamente, con datos concretos de fontes fidedignas. Todo o interpretamos. Absolutamente todo. Salvo que o dardo se dirixa á función de comprensión básica e a indicación sexa asumible para ser cumplida sen precisar dun esforzo de vontade superior. Individual. Tamén colectiva. Entendemos agora o éxito das propostas populistas? Pero eu vou seguir dicindo que o fin non xustifica os medios.

É evidente que toda esta situación vai propoñer unha revisión de pautas de conduta e funcionamento en practicamente todos os eidos da actividade humana. Pero para que o que está a suceder supoña algún cambio esencial, no eido social sinaladamente, debemos mudar os medios. E a percepción que temos da realidade e da nosa propia existencia. Teremos que tomar consciencia en primeiro lugar do que somos e como somos, como individuos. En niveis cada vez máis complexos. Máis aló do eu son como son e non vas vir ti agora a cambiarme que xa non teño idade bla bla ou do se non aturas as bromas marcha do pobo, que temos a pel moi fina bla bla bla. Non me analices que non es o meu psiquiatra. Cal é o problema, se vivimos coma reis! E o recurso ao sentido común, que algunhas xa descubrimos hai tempo que non existe.

Falo de Neurociencia. De espazos e tempos para a meditación. De reconstruir aquela intuición que tiñamos da dualidade físico-sentitiva do ser humano pero pensando xa na multiplicidade de espectros vitais que nos constitúe. Entender que somos maleables e moldeables, a calquera idade, e repito, que ben o saben os gurús do mercado e como o aplican para os seus obxectivos. Se no tomamos consciencia desa darkweb da persona, pouco imos poder avanzar. Mesmo pouco imos poder aportar a unha existencia común, porque seremos copias, máis ou menos estandarizadas dun patrón de costumes, hábitos e comportamentos. Nada artesanais.

Despois, e a un tempo, haberá que recuperar a visión histórica e cultural da humanidade. Esquecer os posicionamentos finalistas e mecanicistas. Recuperar a Filosofía, en todos os seus sentidos. A interdisciplinariedade das Ciencias, volvendo a poñer ás Matemáticas a carón da Literatura, á Química xunto ás Artes Plásticas, a Psicoloxía á par da Mecánica Cuántica. E que a Economía sexa unha disciplina máis, non o centro do universo.

Que doado se pon isto no papel, non si? Só hai un camiño para que iso mude. Todo ten que centrarse en aprender. E co aprendido, seguir aprendendo na práctica. E coa práctica rectificar o que xa aprendimos. Xa que logo, a grande revolución planetaria que podería comezar cunha Peste coma esta, ten que empezar pola Educación.

Hai centos de tratados e ensaios a respecto de que facer nese eido. Moita teoría e moita aplicación práctica. Con máis ou menos éxito. Os educadores profesioanis adoitan facer programacións didácticas, para aproximarse teoricamente ao que pretenden conseguir no proceso de aprendizaxe. Quizais haxa que facer unha análise simple de conxunto para intentar establecer uns parámetros básicos a partir dos que desenvolver a nova Educación.

Para que? Para axudar a recoñecernos e coñecernos. Entender como funcionamos, en todos os eidos vitais. Para axudar a coñecer aos demais e ao mundo no que convivimos. A quen temos a carón e a quen vive na outra punta do mundo. A quen comparte as nosas vivencias e costumes e quen ten outras diferentes e diversas. Para ser quen de entender o fundamental da diferencia e poñela en valor.

Como? Vivindo. Que pode ser ler, pero ten que ser escribir. Escoitar, pero tamén falar. Compartir, pero tamén ter. Palpar a realidade é probablemente o único xeito de chegar a interiorizar a súa esencia. Pero aprender a abstraerse dela e fundamental para que a personalidade exprese a súa diversidade creando.

Con que? Case mellor, con quen. As ferramentas tecnolóxicas non fracasan. Os libros foron e seguirán sendo unha TIC fundamental na historia da humanidade, pero por si mesmos non constituén a sabiduría. Internet ten que ser a fonte enciclopédica de acceso universal en condicións de igualdade, pero non pode ser o substituto de pasear mirando cadros nunha galería, pisar a herba nun concerto, practicar sexo na praia, cheirar o arrecendo do polbo á feira na idem. A percepción no mundo físico é imprescindible. Con quen? Pois con todas as demais. Non hai mestras, non hai alumnas. Hai persoas aprendendo xuntas.

Que? O coñecemento non pode seguir sendo curricular. Acumular información é unha tolemia nun tempo de bits coma este. Ou intentalo, porque encher os tempos de ensino de materias inanimadas para a persoa que as ten que asimilar, tradúcese nun xeito de aprendizaxe burocrático. Por non poñerlle as dúas erres xuntas onde se pode. Aprendo isto para poder cubrir o impreso de verificación. E despois faigho sitio na mamoría RAM. Aprender algo ten que supoñer pracer íntimo. Especificamente o da ansia por coñecer máis, cada vez máis, daquilo que enche a nosa existencia e nos da enerxia para vivir. Xa que logo, o fundamental é aprender a aprender. Desenvolver as capacidades, hábitos e métodos para poder achegarnos a calquera coñecemento que interesemos na nosa vida.

Onde? Pois en todas partes. Na casa e na rúa. Na praia e na fábrica. Na tribuna ou no escenario e na platea. Na vida líquida en xeral. Esa que xa nunca máis vai ser estática e monolítica, senon fluinte. Para poder facer isto é preciso mudar dunha banda a concepción urbanística e a ordenación do territorio, cara a cidades/vilas/pobos educativos, como doutra o concepto de conciliación da vida familiar e laboral. Tanto unha cuestión como a outra deben propoñer a adaptación de todo o demais ao proceso de construcción educativa. 

Pero teño que entrar aquí nunha cauística particular. A estandarización e organización da aprendizaxe no ensino. Que até agora se definiu coa disposición de espazos físicos pechados e limitados para o seu desenvolvemento. Pois haberá que eliminar a palabra rateo do discurso, porque haberá que eliminar o concepto tradicional de aula. E consecuentemente o de centro de ensino. Porque calquera espazo terá que ser un lugar de aprendizaxe. Teremos que tirar moita parede e probablemente adicar enormes mamotretos de cemento e cristais que se caen, as veces, a espazos comunais de recreo e actividades diversas, e empezar a poñer barracóns educativos espallados por todas partes, que logo iremos substituíndo por construccións que non poida derribar a loba soprando e soprando, nin a intransixencia, nin o medo, nin a iñorancia, onde todo se poida facer aos poucos e amodo, pero con enerxía e constancia. As masificacións irán ben para facer pan, pero para o de ensinar vai ser que non.

E vai ser precisa unha manda de boa e xenerosa xente especialista en aprenderse e axudar a aprender. Niño de emprego (nicho valerá para o mercado, pero para isto…).

Que bonito, que bonito, que bonito. Será por reincidir e insistir! Será por non estar calada.

Pouca esperanza hai nesta que escribe na consecución dun modelo semellante. Non se percibe esa necesidade. Porque realmente non nos deixaron parar. Ocuparon as nosas mentes e sentidos durante este estado de alarma excepcional. Con debates, hiperinformación, contradebates, canles abertos en emisión continua e máis datos gratis no móbil. Acceso á drogha legal garantido (donuts, patacas fritidas e papel do cu especificamente). E maioritariamente picamos. Os medios sociais botaron fume. Exactamente iso. Fume. O da leña esa que ti xa sabes. Pero todo vai a volver ao rego de producir e consumir en menos que canta un galo. Se non pode ser pola vía presencial, amazoneando. Que non haxa tempo para pensar un pouco máis aló da primeira fachada que nos construímos para a nosa seguridade.

But, don´t take my opinion seriously. Probably I’m very tola de máis.

HEROÍNAS

https://medium.com/personal-growth/this-is-what-a-prisoner-knows-about-life-f88f33713f1

Cal é a definición de heroína? No dicionario da RAG, Republican Academy of Galician, di que é unha persoa que actúa cun valor e unha coraxe fóra do normal nunha guerra, nunha situación difícil etc.

Xa que logo, si que habería que afirmar con rotundidade que unha enorme cantidade de profesionais que neste tempo de emerxencia coidaron do resto da poboación e mantiveron o funcionamento de instancias e servizos vitais para unha sociedade estruturada, actuaron como tales.

As visibles e as invisibles. Entre as primeiras moitas das que sempre están á vista, sempre tiveron algún tipo de recoñecemento social. As segundas, nunca existiron para case que ninguén e será probable que sigan sen ser vistas.

Esta que escribe non saíu á fiestra nin unha soa vez a aplaudir nestes días. Normalmente tampouco o fago, a ningunha hora, que conste. Mesmo cóstame traballo facelo en espectáculos ou eventos, sobre todo cando hai moita xente. Neste caso teño unha razón de peso, duns 35 kg, por unha alerxia traumática dunha das co-habitantes aos aplausos, asubíos e en xeral ruídos estentóreos ou estridentes. Pero non foi a razón principal, máis ben a escusa, para non terme sumado a dita manifestación colectiva.

Con toda seguridade, especificamente o colectivo das profesionais sanitarias que traballaron a eito contra desta penúltima Peste, en ocasións segundo nos contan con falta de medios e con risco manifesto para as súas vidas, constatado por desgracia con persoas mortas con nome e apelidos, merecen o máis enérxico recoñecemento social. No plano colectivo e no individual.

Como deberamos facer ese recoñecemento? Si, os aplausos están ben. Non digo que non. Mesmo sabendo que quen aplaude necesita tanto dese reforzo afectivo para seguir enfrontando os seus medos vitais como as receptoras precisan de sentir o apoio en tempo real de toda a sociedade á que están servindo. Os xestos teñen a súa importancia. Un sorriso case sempre consegue máis que unha labazada. Sobre todo se vai acompañado do compromiso de entender, empatizar, analizar, recoñecer o valor engadido de algo e aplicarse en ser consecuente para mantelo e incrementalo.

Ou eu estou moi errada ou quen evitou que a peste se estendera en progresión xeométrica foi o sistema de saúde pública fundamentalmente, e fundamentalmente con todas as súas profesionais, permanentes ou temporais. Vou a afirmar que nesta situación especialmente, con máis relevancia dende os niveis inferiores da estrutura profesional, as técnicas sanitarias, ás enfermeiras, e toda canta persoa traballadora hai no sistema. Unha boa parte delas, invisibles. Celadoras, limpadoras, persoal de servizos en xeral. Seguimos sen saber cantas destas últimas morreron tamén por causa desta epidemia, por certo.

Se son consistente coa miña apreciación debo sinalar dúas cuestións agora mesmo. A primeira, Sanidade Pública. Non pode ser doutra maneira. Non pode ser un mercado. É patético ver como os produtores de medicamentos e os fabricantes de material sanitario intentan facer o agosto con esta situación. Tamén sen ela, claro. Ridículo que uns Estados lles rouben as compras a outros. Vergoñento que as comunidades teñan que estar mendigando o material que precisan. Nacionalización non, Inter-Nacionalización. E a tomar polo santo graal as farmacéuticas que non se aveñan a producir os medicamentos necesarios para o conxunto da poboación mundial a prezo de custo. Que carallo vai ser isto!? Bla, bla, bla que si a propiedade privada e os accionistas. Poida que esta sexa a pedra angular inicial de unha revolta ao sistema actual. Colectivizar os medios de produción das necesidades esenciais para a cobertura da saúde do conxunto dos seres humanos.

E entre eses medios de produción estarían tamén os centros profesionais onde se practica o coidado da saúde? Si. Non ten porque ser de repente, que a todo se ten que adaptar un. Digamos nun par de días.

Entre moitas das persoas que si sairon a aplaudir as fiestras, probablemente haxa quen non estea de acordo con isto. Imaxino que mesmo algunhas terán apoiado nas súas comunidades respectivas a opcións políticas que foron desmantelando algúns destes servizos de saúde pública aos poucos, e traspasándolles aos seus amighetes para tirarlle uns cartos á aspirina. Pois quizais haxa xente recalcitrante nesta idea. Logo haberá que facer excepcións. Se queres un servizo privado de saúde, págao, con todas as consecuencias. Pero non dos cartos que son de todas. Nin con profesionais que tiran dunha teta e da outra. Mesmo que sacan leite dunha para encher a outra. E non para vir despois rebotados ao sistema público cando o seguro xa non che dea para máis.

Que conste que non teño unha boa apreciación do colectivo médico. Mesmo contando con algún que outro familiar nel. Arrepíame a actitude vital que adoitan manifestar no seu trato profesional. Estou xeneralizando, si. Teño atopado nas miñas propias experiencias vitais quen non é así. Pero todas as demais… Non o fan mal, tecnicamente falando, por que adoitan saber, preparámolas e preparáronse para iso, e actualízanse, intercambian información mesmo en tempo real con casuísticas inmediatas, que será o que ten esta muller, a ti que che parece, padecen cando non atopan a explicación ou a cura, cando perden contra a enfermidade ou a morte. Pero non adoitan practicar a empatía. E esta é unha menciña que cura moitos males. Coido que esa actitude pode ser un anticorpo contra desa dor que a fatalidade pode traerlles cando se achegan moito ás persoas ás que atenden. Pero ten que existir unha resposta alternativa.

E non entendo porque unha persoa que exerce unha profesión ten que ter unha remuneración maior en función do cargo que ocupe nun clasificación profesional. Isto, enténdase, aplicable a calquera profesión. Non me vale o de que tamén ten máis responsabilidade, porque é a súa elección. Se non o é ou non o foi, non serve de xustificación, e en todo caso debera indicarlle que algo non está ben na súa vida. Non creo que todas as ocupacións teñan que ser vocacionais, pero esta poida das que sexan do 95% esixible. Non me valen os anos de estudo, necesarios e coñecidos previamente, que se de xeito maioritario foron na universidade pública, estiveron ademais financiados en boa medida colectivamente.

Ese conto do tipo que sabe cal parafuso apertar para arranxar  algo e por iso hai que pagarlle unha burrada de cartos, e xustamente iso. Un conto. Moi propicio para darlle a razón a quen di que unha enfermeira non ten que gañar tanto como unha doutora en medicina, pola mesma cantidade de horas traballadas. Ou e que o tempo dunha, que é o que realmente vendemos, vale máis que o da outra? Quizais agora que o propio tempo económico parou parcialmente, alguén reflexione sobre o valor do da vida de cada unha de nós.

Porque se facemos memoria, nos últimos cento e pico anos, século 20 e o que vai de 21, non houbo ningún período no que houbese un parada social coma neste. Na primeira e na segunda mundial, probablemente houbo incluso máis actividade, aínda que foran tamén unhas condicións excepcionais, pero as máquinas non pararían de producir a non ser que lles caeran enriba os edificios bombardeados. Non son tan vella, pero hai moita información sobre iso. Poida que o máis próximo a esta situación, en canto ao de levantar o pe do acelerador da produción, dende o punto de vista da cantidade de persoas que non teñen actividade produtiva económica, fora o crack do 29. Nesta ocasión, sen escaseza, hai centos de miles de persoas separadas da súa actividade profesional habitual ou exercéndoa a distancia. Seguro que non haberá de entre todas elas quen diga para que carallo vou volver a esa merda de vida? Ou, que utilidade ten o que fago? Ou, que tipo de satisfacción me trae o meu traballo? Os cartos? En que estou a gastar o meu tempo vital e a cambio de que?

Unha reflexión individual así, pode alterar o equilibrio de calquera. Unha reflexión colectiva neses términos, podería revolucionar o mundo. O laboral por suposto, pero tamén o da economía, da educación, do ocio, da política. Sei que me repito.

A segunda cuestión, ben a conto de todo o anterior. O recoñecemento social xa o teñen gañado. Ninguén esquecerá o que neste tempo fixeron. Pero quizais deberan ser elas, cada unha delas as que indiquen de que maneira sería posible compensalas, gratificalas ou bendicilas individualmente. Hai centos de posibilidades, e non creo que todas optaran por unha simple nómina extra, que xa podería ser por defecto automática, considerando todas as horas nas que estiveron traballando durante o tempo da pandemia como tales (extras) e que as cotizacións dese período (para todas as prestacións) se multipliquen automaticamente en función da consideración de actividade de risco especial. 

Pero podería ser tempo para facer o que lles petara, coa correspondente substitución de persoal, non ao estilo patada no cu de algunha gobernanta modernísima. Ou empeza a facerme caso dunha p.v. que eu son quen sabe como é traballar a pe de obra e ti estás sentada no despacho a 10 pisos de altura e 70 ou 700 km. Ou poñéndolle nomes e apelidos de cada unha delas a canta habitación de canto hospital haxa para sempre. Eu que sei, algo se lles ocorrerá… seguro. Ás visibles e ás invisibles. Por certo, lembrade a partir de agora, saudar á limpadora dos corredores e darlle as grazas polo que fai. E ao varredor. A camareira de piso. O repoñedor do super. A repartidora de comida a domicilio. O transportista. A teleoperadora. Seguide vós, que de seguro empezaredes a ver aparecer xente que antes era habitualmente translucida como pouco. Tamén son as miñas heroínas, nesta situación e sempre, e nunca saín a aplaudir por elas a ningunha fiestra. Prefiro practicar o de miralas aos ollos e que sintan o importantes que realmente son.

Clapping Music.mp3 do disco African Rhythms

BALEIROS

Estamos pechadas nos nosos mundos máis que nunca. Coa ilusión da conexión virtual. Dou en supoñer que haberá quen se decate do baleiro na vida. Da ausencia de valor. Da ausencia de verdade. Da ausencia de vida. Cando volvamos a iso que chamamos normalidade, atoparemos moitos baleiros. Para quen nesta Peste perdeu a algún ser querido, non hai que explicar nada a este respecto. Eu non vou ser das que fan carnaza das mortes. Putos Voitres. Poida que sexa un bo intre para que alguén tome a iniciativa de comezar a render homenaxe ás que marcharon, sen monumentos, cun simple adeus, con nome e apelidos e unhas flores vivas, quizais unhas verbas sentidas, unha canción, un bico e unha aperta,... e o firme propósito de emenda de lembralas para sempre. E nesa lembranza, actuar consecuentemente.

Invítovos a un pequeno exercicio de imaxinación. Hoxe, 1 de maio de 2020, 215.216 casos confirmados na España. Toda a xentiña de Cartaxena enteira. Ou de Xerez da Fronteira. Ou Sabadell, Santa Cruz de Tenerife, Móstoles. Ou Pamplona, Almería, San Sebastián… De Ourense e Lugo xuntos. Toda a xente das provincias de Teruel e Soria xuntas.

24.824 persoas mortas. Como se desaparecera do mapa Marín enteiro. Ou Calahorra. Ou Erandio. Altea. Ponteareas. Barbate. Calatayud. Lalín. O Porriño. Moaña.

3.090.445 casos confirmados a nivel global. Case a poboación enteira de Madrid capital. Probablemente chegue nuns días a selo. Todas as persoas que habitamos a Galiza e máis case todas as de León.

217.769 persoas mortas por esta pandemia en todo o mundo. Toda a xente da provincia de Ávila ou de Cuenca. Todo Oviedo. Compostela, Pontevedra e Arteixo xuntas.

E son cifras oficiais, que xa hai quen está a falar de que son moi moderadas. Poñer as bandeiras a medio mastro ou saír ás fiestras a asubiar poida que sexa un xesto de boa vontade, pero non é dabondo. Non debera selo.

Neste Pais hai tempo que nunha situación de alarma colectiva que toda a xentiña sentiu nas carnes dun xeito ou doutro, xurdiu un berro que saia da gorxa social: Nunca Máis. Para min que nin a respecto daquel caso nin a respecto deste vai ser posible que así sexa. Nunca é unha palabra final. De imposibles para o ser humano nas súas circunstancias. E cando falamos de situacións que teñen a ver cos propios sistemas que a vida ten para reproducirse, alterarse ou facer limpa, probablemente sempre ande un paso por diante do noso saber científico e tecnolóxico.

Somos, como entidade biolóxica no planeta, parte dun ecosistema vital. Afectados por similares condicións no individual ao que lles acontece a outros seres vivos. Iso si podería ser lei de vida, e non a do darwinismo económico. Pero temos capacidades diferenciais, que nos ofrecen dende a racionalidade a posibilidade de enfrontar doutro xeito as circunstancias excepcionais, no eido individual si, pero sobre todo no colectivo. Non falo da civilización, que non sei se é unha conceptualización que trouxo máis mal que ben ou ao revés. Somos seres sociais na historia. Recoñecémonos así? Interdependentes de xeito ineludible. Antes o eramos a nivel barrio, vila, País. Agora poida que empecemos a entender que somos unha especie social planetaria.

Isto obrigaríanos a aprender a decidir entre moitas. Poida que a impoñer o principio do ben común planetario sobre dos intereses dos individuos particulares, das entidades particulares, dos colectivos particulares. Pero non é tan doado, verdade? Ten a simple e primeira complicación do paradigma da liberdade: a túa remata onde empeza a miña. Dos dereitos básicos do individuo fronte ao interese xeral. Das diferencias radicais na concepción da existencia que cada unha de nós ten. E tantas outras cuestións. E tantas outras resistencias do privilexio. Poida que sexa este o principal problema para dar o salto evolutivo social que precisamos. Renuncia ao teu para o ben común: ti primeiro, neno!

Pensemos dunha banda nas verdadeiras (íntimas, poida que non conscientes) razóns que nos levaron a aceptar unhas restricións como as que se estiveron a desenvolver nestas semanas. E pensemos doutra banda en toda esa xente que decidiu que podía saltarse as normas de confinamento durante este tempo. Máis de 700.000 actas de infracción por incumprimento das condicións de restrición. Rebeldía adolescente, medo infantil, descoñecemento científico, incapacidade de adaptación, falta de vínculos coa realidade, imposibilidade de diferenciar o verdadeiro do falso, posta en valor do superficial, falta de ética, inexistencia de principios estruturados, pasotismo social, ineptitude emocional, crítica destrutiva, ausencia de racionalidade,…  ou é que o fodechinchismo tamén se converteu en pandemia?

Quizais non sexa importante. Evidentemente para o obxectivo da conservación dos niveis de atención sanitaria necesarios, o cumprimento das medidas de confinamento non perde valor porque se faga por unha razón ou outra. E poida que nos teña evitado unha boa cantidade de mortes. Pero se asumimos que unha gran parte da poboación se meteu na casa por medo non haberá ningún cambio no futuro próximo no eido social. Se pola contra realmente cumprimos coas medidas indicadas por que entendemos que facelo era un ben para o conxunto da sociedade, mesmo pagando un costo físico, afectivo, económico por ter que facelo, entón habería unha esperanza para este futuro humano. Eu dubido que sexa así. E por iso penso que nada vai mudar substancialmente.

Pero sendo esta unha situación excepcional, podería recuperar aquel antigo escrito da Punta Crinse, para reflexionar sobre a quen e como lle importa o que está a pasar. E quizais apuntar uns cantos outros baleiros que nos imos atopar, moito menos importantes que os que cada persoa morta vai deixar, pero que se significarán no inmediato da volta á esa suposta normalidade.

Poida que haxa un gran baleiro nas relacións persoais. Neste tempo houbo un Gran Hermano familiar con emisión en vivo e en directo en rede privada e con transmisión as redes públicas persoais. E houbo un profundo distanciamento físico coas persoas coas que antes tiñamos relacións máis cotiáns.

O primeiro supuxo probablemente para moitas familias aprenderse mellor, nunha convivencia forzada permanente na que os comportamentos individuais quedan expostos sen ningunha válvula de escape. Se o experimento foi para ben ou para mal, verémolo máis adiante. Reforzáronse os vínculos? Descubriuse a inconsistencia da relación? En calquera caso, cando xa non teñamos que estar xuntas por necesidade, teremos interese en volver facelo por vontade propia? Xa que logo, se a cousa rachou, vai deixar un gran baleiro. E se nos prestou, xa non imos poder facelo con esa intensidade, logo tamén haberá un baleiro importante.

A respecto do segundo. Aquí unha que non é moi dada a relacionarse á mantenta, pregúntase como é que imos entender a importancia nas nosas vidas da xente coa que antes tiñamos unha relación externa á familia, por traballo por exemplo. Ou as colegas da calceta. Os compañeiros de barra de bar. As da asociación de defensa do ourizo cacho. E como están as amizades coas que compartimos un xeito de ver a vida ou unha parte dela. Empecemos por pensar que os costumes de contacto van mudar, sexa por precaución auto-imposta ou condicións do uso dos espazos comúns de relación. Saudar cos cóbados, falar a distancia (sen móbil, que todo hai que explicalo, xesús!), aprender a bicarse con condón, levar sempre luvas e máscaras re-utilizables no peto (que nicho de negocio, masclinex), empezar a facer como os xaponeses deixando os zapatos fóra. Eu lembro á miña avoa deixar as zocas na porta e entrar coas zapatillas que levaba por dentro, tampouco é tanto invento.

E poida que haxa quen deixe de ser tan importante tan importante como antes e pase a un segundo plano. Ou poida que de repente descubramos canta importancia ten apertar, chuchar e bicar a alguén que queres ben. Sen importar o risco e tendo en conta o risco. Moita importancia repetida e como se come iso último? Ciencia. Veracidade. Valor. É tan difícil entender que se che entra o virus por unha ferida aberta vas ter unha infección de carallo? Que se estás nun espazo onde haxa un alto nivel de contaminación vírica tes bastantes máis posibilidades de contaxiarte que se tocas unha vez coa man dereita a barra dun carro da compra que se limpa despois de cada uso? Á miña avoa de 80 anos lle vai supoñer unha diferencia de recoñecemento afectivo que lle fale á cara a berros dicíndolle que a quero tanto tanto tanto como se a vou visitar sempre que poida coa máscara e as luvas postas? Non será esta última posibilidade unha moito super máis enorme mostra de canto a quero?

Imos notar baleiros nos costumes e nos tratamentos. Tamén probablemente de relacións que antes estaban presentes con certa intensidade nas nosas vidas e agora pasaran a un segundo ou terceiro plano. E se non é así, e recuperamos e intensificamos todas elas, o baleiro será o tempo perdido de antes de, no que nunca nos decatamos do que realmente pagaba a pena. Sen importar o risco. Ogallá que en calquera dos casos, sexa sempre para ben.

Hai outros moitos eidos nos que coido atoparemos baleiros vitais. Na Educación. No mundo laboral. Na política. E si, claro, na economía. Pero iso quedará para outra historia...