ALTURA POLÍTICA

Pois eu tamén estou en contra da amnistía esa. Como o estaba contra das condenas aos independentistas, xa ves ti. Condenas que son emitidas despois dunha sentencia dun órgano xudicial de acordo á lei vixente como consecuencia dunha decisión política que non era acorde coa lei vixente, seica. Amnistía que será unha decisión política do poder executivo para obviar unha pena que impón un xuíz en base ao que indica a lexislación. Que xogo de poderes! E que trapallada todo. Que peniña dá quen ten que negarse a si mesmo para conseguir manterse no poder. Pero o fin, xustifica os medios, seica. Que noxo dan os cans de presa comunicadores dos que pensaban que ían arrasar nas urnas e levaron a hostia do século (aínda estamos empezando, para o caso, e non vai con moi boa pinta, por certo). As dereitas e as dereitonas manifestándose na rúa e as esquerdas mentindo nos despachos. O mundo ao revés? Vou intentar non saírme do País, do grande, esta nación, como dixo a herdeira ao trono no seu discurso, seica. Que vai dicir? O de nación de nacións? De onde non hai...

E se cadra, non é o sitio onde mirar mal, digo na Zarzuela, a ese respecto, que parece que hai xente coa cabeza amoblada. Para o seu papel, si, pero amoblada. Son outra xeración, claro. E algo se lles ten que notar. Pero e ben seguir dicindo, quen queira, e se pode, anotade, e debe dicir, que unha monarquía é un anacronismo para este tempo da historia neste espazo cultural. E ser consecuentes con tal afirmación. Pero afirmo, imos ter raíña, no seu momento, e monarquía... por tempo indefinido. Aínda menos mal se fora con xente así, pero, quen vai controlar iso?

Ouso afirmar tal cousa, porque á xente lle importa un carallo o sistema político no que esteamos ou deixemos destar. Como tantas outras cousas que poderíamos abordar colectivamente. Pero é que á xente non lle importa un carallo abordar cousas conxuntamente. O que quere a común das mortais é que lle arranxen o seu para seguir facendo o que pensan que é a súa vida. Pero que deixou de selo, hai moito tempo. Cando renunciaron ao sentido social da intelixencia por gañar unha suposta liberdade individual, da que agora as novas formacións populistas, con disfraces neoliberais, ou ao revés?, fan bandeira.

Noutro mundo social, poida que si tiveramos necesidade de participar activamente como sociedade civil. Facendo política, claro. Que iso ben sendo. Noutras circunstancias, nas que se dera unha situación económica rabiosa para unha ampla porcentaxe da poboación, poida que si tiveramos interese na participación activa. Nunha democracia na que a grande parte dos partidos non tiveran a tendencia natural a tomar posesión de todas e calquera das organizacións sociais, poida que houber algo de acción colectiva. Nesta non.

O proceso da segunda restauración borbónica, o que deron en chamar transición, foi un pasar por enriba dos temas sensibles polo medo histórico a repetir o violento enfrontamento civil. E quedaron case todas no armario pechado do faiado social. Como daquela non se puxo no seu sitio, a cadea, a todos os que participaron na sublevación militar contra da segunda república, e non se procesou por conivencia a todos os que sacaron tallada posteriormente do resultado desa sublevación, non se levaron diante dos tribunais aos asasinos e torturadores... acabaron volvendo a aparecer, eles e os seus herdeiros. Pero quen os había de xulgar que estivera liberado de ser suxeito de parte? Daquela. Eu non puiden chegar para dicir non a ese acordo, negándome a aceptar unha constitución pactada neses términos. Pero tiven a oportunidade de estudala, esmiuzala e facer unha análise crítica do que formulaba. Nunha revisión que partía dun coñecemento do que fora durante moito tempo a norma fundamental do Estado, os Principios do Movemento, inspirados naqueles da Falanxe de Jose Antonio, e duns primeiros achegamentos a teorías liberais, marxistas, anarquistas... dende unha filosofía humanista moi definida polo cristianismo. Mestura do que mamara por obriga e do que empecei a escoller coñecer. Pero volvo a sinalar, non tiven oportunidade de manifestar o meu desacordo co articulado votando non. E en todos estes anos que pasaron, nunca volvín ter ocasión de facelo. Vivo sometido a unha lei fundamental, igual que o fixen na ditadura, sobre a que non puiden manifestar o meu desacordo. E con toda a lóxica, a toda a estrutura lexislativa e de poder que xurdiu a partir dela. Como todas as xeracións posteriores. Unhas cantas. Pero... agás catro cabezas tolas (en porcentaxe...) ninguén reclama tal necesidade. Á maioría do persoal impórtalle un carallo.

Como podo afirmar tal cousa? Calculo que haberá uns 30 millóns de españois que agora mesmo estarán na mesma circunstancia que unha servidora a respecto de asumir o que hai. Sen contar os menores de 18 anos actuais. Non parece que sexa un tema trending topic entre esa poboación. Non houbo manifas masivas. Si, algúns votos dirixidos a forzas que falan de facer unha revisión da norma constitucional. Pouco máis. Dirás ti que tampouco é unha circunstancia tan especial. Certo. Vimos á vida onde cadra. Nas condicións que sexa. Sorte tivemos de caer aquí  e neste tempo, en varios sentidos. Pero os seres humanos, antes tiñamos o costume de non conformarnos coa realidade que nos tocou vivir e tentar mellorala, se era posible. Agora xa non? Como dis? Si, claro que a participación social, ir votar regularmente, manifestar as opinións políticas propias escollendo entre uns partidos e outros, podería entenderse como aceptación tácita do marco legal. Ou como unha práctica vital de participar en calquera medida e expresión posible que teñamos a man, mantendo a discrepancia. Que medo lle hai á discrepar. Claro, porque os estados sociais estables son planos. Defínense por amplas maiorías (cantidade de xente, non no sentido político) que están satisfeitas ou acomodadas, que poden pensar en non ser molestadas no seu status quo para o resto das súas vidas. En resumo, ter cubertas as necesidades básicas, cada vez máis, e ter a sensación de que mandas na túa vida. Cando non hai tal...

Pero para empezar a falar de renovar socialmente esa aprobación, quizais deberamos empezar por pensar en porque a celebramos. Cun día festivo estatal. Eu coido que é para que aproveiten os madrileños a coller unha ponte e escapar do seu querido feudo que tanto queren. Igual os que a redactaron e calcularon para cando sería aprobada en Referendo, palabras maiores, xa pensaron no de ao día 7 descansou pero imos poñerlle un antes e un despois. O de celebrar a ausencia de pecado orixinal nun único caso na historia,  do día 8, é para outro debate, o de empezar a poñer descansos organizados que non se baseen en mitos e lendas senón en mellores condicións laborais para todas. Xa o comentei noutras ocasións. Pero o do 6, é para celebrar? Pois mira, sendo eu unha opositora manifesta, digo que si. Que nas circunstancias políticas daquela época, un grupo de persoas con representación social de distintas ideoloxías, conseguiran un acordo de base para poñer a andar unha nova etapa política para un Estado que aínda tiña sangue recente en algún paredón e queimaduras non tan recentes en algún tellado, foi cousa boa. Outra cuestión é ter que facer a celebración cun acueduto.

Eu imaxínome outra festa. Da xente reunida nos lugares da representación popular, onde dis? pois nos salóns de plenos dos concellos, nos das deputacións, nos parlamentos autonómicos e no congreso e no senado, digo a xente de andar por casa e pola rúa, facendo o que se fai co Quixote en ocasións, non sei se cos Cantares ou coa Longa tamén, por certo, iso de ir lendo anacos un detrás de outro. E durante todos os 30 días anteriores, nas empresas, nos centros comerciais, nas escolas... organizando encontros para falar de como foi a cousa de definir esa norma, explicando puntos da súa articulación, falando de quen participou sen estar no poleiro, de quen a pasou a máquina, de que a levou a imprenta, de quen a repartiu por todos os recunchos do Estado, de como se fixo o referendo, quen dicía de votar isto e de votar aquilo, que din agora... ir tomando apuntes de que habería que mudar na súa redacción, mirar o de empezar a facerlle traxe novo, máis que remendos. E cada cinco anos, digo cinco como podería dicir cinco e medio, abrir un debate durante todo o ano, no que se revisaran de xeito formal os apartados necesarios, se elevaran as propostas de reforma aos órganos competentes para o seu análise e se puxeran a disposición do soberano para a toma de decisión ao respecto. E empezar a pensar en ter unha Constitución Viva, Líquida, que poida adaptarse ao que os tempos indiquen, avanzando no desenvolvemento dos seus principios centrais e incorporando os que se considerasen necesarios. Despois, adaptar a lexislación toda aos cambios introducidos.

Si, vale. Moito curro da nosa señora inmaculada. Pero xa teríamos ocupación para moita xente desocupada. Tamén habería que mandar moita xente a rozar montes, poñendo os que non tiveran propietarios identificados en man común. E así evitaríamos moitos lumes. Outros non. Nos montes constitucionais tamén, se houbera esa roza anual e quinquenal, igual. Digo eu. Pero é que falta a vontade política. De todas as formacións ídem. Pero de xeito fundamental, do conxunto do soberano, ao que isto, lle importa, tamén, un carallo.

De ter ese monte constitucional limpiño, polo menos ben coidado, poida que agora mesmo non estiveramos vendo con asombro o teatro da comedia das negociacións, nin a papeleta dos perdedores que pensaban que ían gañar.

Non vou dicir máis, de momento, que hai que ir celebrar.

ELECCIÓNS. 2ª PARTE

Era imposible que soubera que don Sánchez xa tivera previsto convocar comicios xerais sendo que os resultados non lle foran favorables ao seu partido nestas municipais e autonómicas. Pero é ben certo que ten todo o sentido político de non perder máis. Se cadra pensa que canto máis tempo estea compartindo goberno nunha situación de debilidade, tendo que pactar cada cousa con amigos desexados e non tanto, pois máis puntos vai perder. Ou de verdade cree o de que teñen que ser os votantes quen poña a cada quen no seu sitio, visto o visto.

Pero non me sorprendeu.

Quizais agora era ben, neste interludio entre unhas eleccións e outras, que se puxeran de acordo estes e aqueles para mudar algunha cousiña no sistema electoral. E que empezáramos a preguntarlles aos distintos partidos para as xerais se estarían dispostos a abordar unha reforma substancial na lexislatura que siga.

En que términos?

Pois eu, que non son economista, nin xurista, nin político, pero que non son aeconomista, nin axurídica, nin apolítica, porque é imposible que o sexa, vou opinar e propoñer. Isto tamén é sociedade civil? Opinar só, poida. Propoñer, diría que si. As dúas cousas xuntas, mentres non sexa no facebook (que manía lle collín, si) digo eu que máis aínda.

Que Kona e iso de ter catrocentos procesos electorais un cada semana aquí ou acola. Como os festivos. E xa aproveito. Menos mal que o xoves e o venres santos (os outros non son?) caen ben, para que ninguén diga que son anticlericala. Prohibidos os festivos que non coincidan en venres ou luns, ou pegados e continuados. Fin das pontes e os acuedutos. Se queremos ter máis días libres, apuntarnos ao sindicato e que o pelexen nos convenios colectivos. Nin para as festas locais nin hostias! Se che cae o santo en martes a festa a fas o sábado, o domingo ou como moito o venres ou o luns. Sen distincións. Nin Santiago nin as Letras. Nin a Constitución nin os Reis (Magos).

Eleccións ás comunidades autónomas, cabidos e cidades colonia. Todas na mesma convocatoria. Poñédevos dacordo. Que si que somos moi peculiares as históricas e todo iso. Pero que se vexa en máis federalismo e menos en complicar procesos. Se somos tan peculiares, pouco van poder facer os que non son dos respectivos países para cambiar vontades. Ou somos parvas as votantes? (Ups, igual...)

Pero non a un tempo das municipais. Que para moitas comunidades levan parella a de como se conforman as Deputacións. Elixir á alcalde dun concello, que a elixen os veciños que son alcaldes para escoller as veciñas... ten unha particularidade. Unha diferenciación clara a respecto das cuestións que tratan e poden atender. Unha percepción distinta por parte do electorado, para unha acción que é percibida como moito máis preto da súa vida cotián. Pouco ou nada a ver coas autonómicas. Agás polos xogos de poder partidarios.

Eleccións xerais. Ten a potestade de convocala quen lle vai ben gobernando ou quen lle vai mal... pois hai que mudar iso. Non podemos estar con voltas e máis voltas. Catro anos para gobernar e cada catro anos revisión. Vale, si, meses arriba ou abaixo. E a data da convocatoria ten que ser a referencia para os outros procesos electorais.

Poñamos por caso. Xerais en xullo do 2023. Autonómicas entre xuño e agosto do 2024. Municipais entre maio e setembro do 2025. E nada de máis eleccións, agás o que haxa que repetir, até o 2027, que tocarían, de novo, as xerais. Se as municipais foran finalmente en maio, pois entre abril e xuño. E volta a empezar. Todas en domingo. Sempre. Sen fútbol, que distrae.

Esquecía as Europeas. Pero é que son tan fofas. Explícome. Parlamento Europeo, que con Lisboa aínda gañou algo como cámara de representación. Órgano consultivo? Quen ben sendo quen manda na Unión? A comisión. O Consello. E quen elixe á xente na comisión? Quen forma parte do Consello? Eu non. Ti tampouco. Os que saen nas xerais de aquí. Terán que coincidir. Paréceme. Que ademais… non é que se fale do que se vai facer en Europa nesas campañas. Ou pouco. Máis ben do que lle vai servir a cada Estado. Pois poñelas a un tempo das xerais. Como que iso o decide Europa? E logo nos non somos? Europa digo. Déficit Democrático?

Por outra banda. Temos unhas Cortes Xerais que coxean dunha pata fundamental. Ao meu entender. A cámara alta acabou sendo secundaria. Sendo como é a única nominal para a elección, propicia para colocar a xente de partido. Que non sabes que facer con ela ou como fórmula interna de agradecemento pola labor prestada. E senadoras designadas polas autonomías. Igual era ben darlle unha volta. Constitucional digo.

Fagámola cámara territorial, de verdade, aproximando ao federalismo, con capacidade real de decisión ao nivel da baixa. As persoas senadoras todas designadas polos parlamentos autonómicos, mira ben o que votas. Ou escollidas en paralelo a esa elección autonómica. En liña coa función que van a asumir, como representantes dun País ou Comunidade Autónoma. Para que representen e defendan os intereses dos distintos territorios. Con dereito a veto por parte de calquera representación autonómica a un acordo da outra parte do parlamento xeral. Poñamos que cun límite de 4 vetos por lexislatura. Poida que con esa fórmula, non houberan sido o sector labrego, gandeiro e pesqueiro da Galiza, os grandes damnificados da entrada da España mediterránea na Unión Europea. Cousa que aínda non demos corrixido, todo hai que dicilo. E igual tiñamos autoestrada nosa, autovía nova e alta velocidade con velocidade (no 2010, non no 2025...). Cada un fala da feira como lle vai nela. Si.

Perdemos democracia... falso, sendo que se atendan a outras cuestións tamén... empezando por reiterar o de votar. Votar, vótase todos os días. A democracia existe se as cidadáns non se limitan a un acto sexual cada catro anos (para cada orxía) e lle dan cariño e roce todos os p. días. Isto tamén e sociedade civil?

Non chega con mudar o senado. Imos con outras cuestións. O outro día alguén comentaba nunha parola amistosa despois dun xantar pracenteiro o da lei D'Hondt. Un invento? Non está nada mal pensada, ao meu entender. Pero quizais necesitaríamos máis. Dou unha idea. Non tería sentido a porcentaxe de votantes vinculada ao eido territorial para poder ter representación no parlamento estatal, transformando o Senado no que apuntei. Agora si, porque senón as pequenas minorías territoriais non terían tanta voz, nin tanto voto, nese estamento. E as minorías son importantes. A menor das minorías, un eu, é importante. Non si? Entón, representación directa e proporcional. Contabilizada en todo o Estado. E un mecanismo dobre para que nunca ningún partido puidera ter unha maioría absoluta e para que o partido máis votado fora o que formara goberno. Con outros se quixer, sempre e cando nunca deran como resultado ter maioría absoluta conxunta, pero el só tamén sen que ninguén o puidera impedir. Levando á práctica política o principio de ter que traballar en común, acordar, colaborar e non esmagar ideoloxicamente, competir polo poder e impedir os acordos polo ben común. Xa sei, un cambio radical de filosofía. Que na sociedade civil habería que practicar tamén. E como haxa contubernio... que o pode vixiar o Constitucional, por exemplo, por exemplo de órgano democrático... ou unha sociedade civil activa... pasade para a casa, castigados sen sobremesa e que pase a seguinte.

Por exemplo. O PP gaña as eleccións xerais co 38% dos votos. PSOE co 30,85%. VOX co 8%. SUMA co 6%. ERC co 2%. EH co 1,43%..... outros pequeniños, con 1% e menos do 1%...

350 escanos na baixa. 133 para o PP. 108 para o PSOE. 28 para VOX. 21 para SUMA. 7 para ERC. 5 para EH. 4 para o BNG. O resto para todos os demais até completar os 350, por orde. Aínda quedarían ben 44 escanos. Sen límites de porcentaxe até chegar aos 350. Pero por cada un que entre cun só escano, sumarlle un escano máis a cada un dos partidos con máis representación, na orde de porcentaxes, por enriba do 1%. Sen que o maior deles puidera nunca chegar aos 176. As maiorías teñen que ter máis capacidade de decisión pero non até o punto de eliminar a posibilidade de participación do resto dos pareceres representados.

PP 133+1+1+1

PSOE 108+1+1+1

VOX 28+1+1+1

SUMA 21+1+1+1

ERC 7+1+1

EH 5+1+1

BNG 4+1

JxC 3

PNV 2

PODEMOS 2

CS 2

QUEN 1

CALQUERA 1

OUTRO 1

VEÑA 1

PEC 1

PAN 1

CYL 1

SUC 1

CUS 1

USC 1

GATICIA CEIBE 1

NON 1

FORZA DEPOR 1

AFROUXA 1

BISCA 1

ANDAMOS 1

SIMPÁTICAS 1

EMPÁTICAS 1

Igual son poucas votantes 100.000 para ter un escano de representación. Pero se eu son unha delas, gustaríame que a tiveran. E ademais sabería que van ter que escoitala. Necesariamente. Para a próxima xa verei. E ademais beneficio tamén aos que teñen menos representación dos que máis teñen... 1 máis para 4 e moito en comparación con tres máis para 133.

Pero isto non facilita a gobernabilidade! Non, ao vello estilo non. Festivamente. Moito que aprender. Teremos que escoller xente con resiliencia.

Aplicando isto aos concellos. Que deberan volver a ser iso. Concellos. Espazos onde a xente, indirectamente, seguindo co de escoller partidos, decida a respecto das cousas do pobo, a vila ou a cidade. Pero escollamos directamente a quen vai a ter a representación do Concello. A alcalde presidenta. Que é o que coido adoitamos facer neste eido municipal. Indirectamente. De non ser así, é inexplicable que algunhas propostas programáticas estean gobernando concellos no País (isto é unha maldade...). Modifiquemos o proceso para escoller a quen leve o bastón de mando. Sen dúas voltas. Co mesmo modelo das xerais. Nunca maiorías absolutas. Que se entendan. Pero quen teña a maior cantidade de votos ten a alcaldía. Non teño claro se acumular concelleiras e concelleiros. Mesmo estaría ben que despois cada formación puidera designar persoas para formar parte de grupos e comisións de traballo. De traballo. Non para quentar a cadeira. Que figuraran previamente nunha lista que acompañase á de quen se presente para alcalde.

Pero ademais... recuperar a celebración de concellos, agora lles chaman plenos, públicos, en horarios nos que a cidadanía poda participar. Onde ademais de cidadáns particulares houbera representantes das organizacións cidadáns, de veciños, culturais, comerciais, de familias, de colectivos minorizados, todas elas con voz. Máis sociedade civil? Quizais habería que facer eses plenos, con temas máis de decisión colectiva, deixando as cousas de administración e burocracia para outros grupos de traballo,  e facelos en sitios máis grandes... compartindo previamente a información publicamente.

Un apunte aquí. Hai que regular para toda a xente que entra na política activa e chega a formar parte dun órgano colexiado, unhas condicións económicas básicas. Decentes. Non indecentes. Que permitan a quen se adique profesionalmente a tal encomenda poder vivir dese traballo. Como calquera outra persoa traballadora. Ou que se deran de alta como autónomos e facturaran horas de traballo, cunha tarifa establecida. Dietas aparte, si. Pero as mesmas que para calquera outra actividade. Que non sexa a remuneración nin unha escusa para non meterse en política nin un obxectivo financeiro para meterse. E eliminar o das pensións vitalicias posteriores. A todos os niveis. Iso si, algo que se podería facer extensible tamén á xente que se meta no sarillo de asumir directivas de Asociacións sen ánimo de lucro, aplicarlles un coeficiente redutor para a xubilación. Para poder anticipala e/ou ter un beneficio específico. E logo... crear un consello de maiores. Necesitamos dos saberes acumulados.

Quen ten o bastón manda, representa e pon orde en todo o que atinxe ao Concello (lugar e entidade). Pero non manda máis que o conxunto do Concello (órgano decisorio). E como te pases da raia, para casa sen sobremesa e que entre a seguinte no número de votos.

Logo está o das Deputacións. Hai quen di que non teñen moito sentido nunha organización territorial autonómica. Eu non o teño tan claro. Quitando que a nosa organización territorial do País ben podía ter outra estrutura máis equilibradora e máis adaptada á realidade propia e non ás raias provinciais... Quizais precisamente por ser como somos territorialmente precisamos dun organismo intermedio como o das Deputacións. Xestoras de servizos agrupados aos que os concellos individuais non dan chegado ou non poden asumir por distintas razóns. Para accións que están máis aló das competencias territoriais dun Concello determinado pero non chegan a ser de ámbito autonómico. Algunhas funcionan ben, outras non tanto. Pero aquí tamén teríamos que intervir. Quizais reconvertelas. En entidades supra-municipais de xestión. Sen necesidade de ter que elixir ou designar representantes. Porque o que acontece agora é que co sistema de elección indirecta, coa asignación de electos en función da cantidade de votos que ten cada partido nunha provincia, son outro espazo de confrontación partidaria co obxectivo de facer oposición en ocasións aos gobernos autonómicos ou mesmo a Concellos capitais ou de gran poboación.

Pero de mantelas, hai que ir a elección directa, en paralelo ás municipais e coas mesmas consideracións que para o resto dos procesos electorais. Nada de maiorías absolutas. Que pesada, así non vai funcionar! Alguén ten que mandar! Xa... vimos diso. Moito tempo. Sen apenas práctica para aprender a facelo doutro xeito, sen que ninguén interviñera nos sistemas educativos para mudar esa dinámica, internamente para empezar, sen que ningún medio de comunicación promovera este tipo de xestión, sen que a poboación o acepte como modelo para organizarse colectivamente, en contraposición ao de enfrontamento, competencia e liderado.

Quizais vai sendo tempo de que nos miremos a democracia. Se descubrimos que ten algún mal endémico incrustado, extirpalo. Adoptar unha dieta baixa en pensar só nunha mesma, con máis equilibrio emocional e pouco especiada en querer o poder. E exercitar os órganos democráticos todos os días. En cada cousa que fagamos. O que din que hai que facer para manter o corazón orgánico en bo estado, poida que sexa a receita tamén para os órganos democráticos.

Igual estou equivocada. Ou non. Ti dirás. Como o ves? (Practicando).

ELECCIÓNS. 1ª PARTE

As veces penso que me paso de coidadosa. Escribindo o que penso a respecto dalgunhas cousas. Non me parece ben escribir sobre determinados temas cando están en proceso.

Agora que xa pasou... aínda que o que vou comentar é probable que se poida estender a próximas convocatorias, apetéceme soltar algunha idea. Ao aire. Democracia e eleccións. Sociedade Civil.

Esta mañá escoitando a galega, que é a única que me ofrece inmersión lingüística, factor esencial, nun entorno asoballado polo castelán en calquera lugar, alguén falaba da importancia do voto. No sentido da participación democrática. Que cada voto vale e todo o argumentativo estándar ao respecto. Todo isto, ao fío do que estaba a acontecer en África co voto por correo para as eleccións municipais e autonómicas. Nunha parte pequena de África que aínda está baixo o status de colonia española. Moi pequena. O caso é que as melillesas seguro que se sinte españolas, españolas, españolas e quen lles vai dicir que non. Tendo parentes na outra pequena colonia, pois algo entendo de como é a cousa. Lembro andar por alí hai un lote de anos. A verdade, non notei diferencia de estar aquí ou alí, no que a sentirme máis ou menos galega, española, europea, ser humana... puidera atinxir. Iso si, sabía que estaba en África, xeograficamente falando.

Pero ao que vou.

Fraude electoral, para o que, como ben dicía un dos comentaristas, alguén tivo que poñer a pasta. 200 eur por voto, por 5.000 votos, xa che son cartos. Pois un millón. 167 dos das pesetas, que sigo facendo os cálculos así. Como din os polis anticorrupción das series... segue os cartos. Que supoño será no que estean os corpos de seguridade que descubriron o artificio. Porque tamén supoño que a ninguén que estivera na oficina de correos nese momento lle estranou ver a alguén baleirando unha saca de papeletas de voto por correo nunha mesa para mandalos. Menos mal que agora os selos postais son mecánicos, poucos quedan xa de apeghar. Imaxino a funcionaria (seguen sendo funcionarias?) de correos repoñendo o empapador 40 veces. E indo máis atrás no tempo... poñendo a lingua a remollo unha semana. Porque seica noutro sitio polo Sur da península si que houbo quen puxo en coñecemento da policía o intento de compra do voto. Aquí alguén seguro que vai pensar que non lle ofreceron cartos dabondo. Pois que saibas que si, que aínda hai xente que ten algo que se podería chamar conciencia democrática. Ética en xeral. Sociedade civil?

Eu, que son mala, mala pensadora digo, pois penso no que as que combaten o tráfico de drogas comentan cando falan sen cancelas. De cada alixo que pillan outros 10 como mínimo que pasan... De cada caso que descubrimos na compra de votos, outros 100 haberá. Moitos máis si. A maior ou menor escala. Aínda que non falemos de cartos como pago directo. O voto cativo, non é compra?. E diso aquí no País sabemos tamén. Xa non só para os que veñen de fóra, voando ou navegando. Non só nos eidos rurais, coa intervención do cacique local de cada lugar, deste ou do outro partido. Nas vilas e cidades tamén. Con métodos máis sutís e máis, moito máis difíciles de detectar e perseguir.

Non estou afirmando con isto que non teñamos un sistema de votación fiable. Penso que si o é. Con garantías tamén. Pero ademais das físgoas legais hai malas vontades que intentan manipular unha parte do voto. Cousa que segundo onde, pode alterar un resultado. Unha ducia de votos dirixidos nun lugar onde votamos 30.000 persoas, por poñer un exemplo... pouco efecto van ter. Malo é igual que sexa así en calquera caso. Pero nun concello de 2.000 votantes, que habelos hainos e de menos no País, 50 votos xa poden facer mudar unha cadeira no concello dun lado a outro.

Pois estaría ben que os partidos todos, e anda que non hai, se comprometeran a renunciar e denunciar esas prácticas. Que as cidadás tamén se comprometeran a ambas cousas. E que non houber xente no mundo que pasara fame...

O caso é que por definición, as organizacións políticas teñen tendencia a tocar todos os ámbitos da actividade da sociedade. Os que veñen dunha base social, máis que de elites, por natureza van a intentar estar presentes nas organizacións da sociedade civil, mesmo promovelas e axudalas. Pero os partidos que non parten desa sociedade civil, construídos desde as cúpulas de poder, tamén buscan facer metástase nas organizacións de base, non para promover a súa acción social, senón para controlala e dirixila a prol dos seus intereses. Isto adoita pasar cos partidos políticos máis integrados nas burocracias, máis afíns ao poder, canto máis grande con máis afección, e máis próximos ao capital é as grandes empresas. E como os extremos adoitan tocarse, tamén ocorre coas pequenas formacións que nacen para pillar cacho do que sexa e onde sexa. No medio andan os que por definición sempre están dispostos a poñerse diante da cidadanía para explicar o que sexa preciso. Entre estes, os que necesitan dunha sociedade civil forte, que escoitan o que esta ten que dicir, para poder defender conxuntamente o mellor para a maioría da poboación e que non se inmiscen nas súas decisións, mesmo cando non encaixan no ideario político da formación. Máis difícil de facer, máis fiables no sentido político e social. Habelas hainas.

Pero aínda que nun arrebato de inspiración e claridade, decidíramos poñer a estas organizacións do medio ao mando da xestión da cousa pública, sería imposible que fixeran cousas que a sociedade no seu conxunto non aceptase, porque sería esa rede social civil activa a que realmente exercería o poder para quitar e poñer. Non como agora, que votas e marchas para a casa. Total van facer o que lles pete... xa lles pasarei factura dentro de catro anos. Sofá e Netflix.

Unha que ten participado nesas organizacións de base, que ten sido membro de mesas electorais en algún proceso, interventora en algún outro, votante en todas, todas, todas, non percibe que a cousa esa de ter unha sociedade civil potente mellore no seu estado de saúde. Máis ben o contrario.

E claro, os responsables de atender ao noso mandato cidadán nun ou noutro eido, perderon co tempo o costume de contestar e dar explicacións. De dalas por defecto ou cando se lles pregunte por algo. Falo da xente que nos representa e da que traballa para nós, corpos xerais do funcionariado por exemplo, mestras, doutoras, enfermeiras, policías, concelleiras, xuízas,... presidentas do goberno. En calquera nivel ou escala. Non meto aquí os empresarios exemplares, que terían moito que explicar tamén, e probablemente en relación ao tema ese de andar movendo votos do que falaba antes, pero e que non queren ser sociedade. Os exemplares, digo. Pero, centrándonos no ámbito público. Do conxunto das servidoras públicas. As que, en primeiro lugar é debido recoñecerlles a importancia e responsabilidade do seu traballo, para o que as escollemos por distintos procedementos, a cal máis selectivo. E tratalas ben. Faltaría máis. En todos os sentidos. Para empezar de ti a ti. Eu persoalmente non podo aceptar que unha alcalde ou unha xuíz me traten de vostede. E viceversa tampouco. Como cidadáns que somos todas e co respecto debido. Pois partindo desa idea vou contar un sucedido. De farois e pancartas electorais.

Un día de maio camiñando pola beirarrúa camiño do portal da casa, a pouco máis levo por diante un ollo cun pau dunha desas bandeirolas que colgan nos farois para darlle bombo a quen se presenta as eleccións. O farol... eu diría que non cumpre coa media de altura para estas cousas. Mesmo coido que o candidato do cartel de pasar por alí tamén lle había de rabuñar unha orella como pouco. Ademais, nunha beirarrúa de pouco máis dun metro de ancho co farol enriba. Deses de bola arriba.

Non, non o publiquei no Facebook. Vale, non teño, pero aínda que o tivera... de isto ía o comentario inicial en parte.

Mandeille un correo á policía local, ao enderezo electrónico que figura na web do concello policialocal@..... Isto foi o mesmo día. Nesta data de publicar, aínda non tiven resposta, nin para ben nin para menos ben. E só era para preguntar sobre a normativa e suxerir que igual era ben cambiala de sitio.

Busquei se en algún sitio aparecía algunha normativa ao respecto da colocación destes elementos. Pescudei cousas, como o de que reparten as farois entre os partidos en función da representación que teñan xa. Mal pensado, penso eu. Para que houbera equidade, mesmo debera ser ao revés. Pero agás algunha cousa específica en algún concello, normativas locais, xerais, de que non poden interromper a circulación de vehículos e persoas... pois non din con máis.

Escribinlle a xunta electoral local, collendo un enderezo electrónico que figuraba no directorio da web da central. Preguntando pola normativa. Contestaron, que xa manda c. coa lea que debían ter nesas datas. E fomos conversando. Eu en galego, quen fora que contestaba, en castelán. Normalidade civil. Que sen saber onde... (non lles puxera a localización como á PM). Pois tal que aquí. Diríxete a xunta electoral de zona. Pero é que non aparece o enderezo electrónico na web. Pois e este. Ups non, puxen un punto de máis. Grazas mil.

Pois a mandarlle o mesmo a de zona. Claro, isto foi xa o venres ou sábado da semana das eleccións. Non sei nin si lles chegou. Ningunha contestación. Ningunha presunción ao respecto. Unha que traballa moito co correo electrónico sabe ben que en ocasións deixas atrás as cousas que nese momento non son tan importantes. Pero o caso é que quedei sen saber como e a normativa esa*. E tendo que lembrarme cada vez que ia pasar por onde a pancarta de non arrimarme moito e coidado co vento.

Todo isto de preguntar como cidadá, ven sendo facer sociedade civil? O de berrar nas redes sei que non. Iso é máis ben como o de berrarlle cousas, indecentes ou non, ás árbitras de fútbol nos partidos de infantil. Descargar frustracións?

Eu ai tempo que teño o costume de preguntar. E de agardar que me conten as cousas, mesmo antes de ter que preguntar. Con acritude cero. Por pensar que é o meu dereito como cidadá o de saber como é que se fan as cousas que delego en quen corresponda.

E sei que non existen os mundos perfectos. Pero algo podíamos facer para ir mellorando o que está ben e eliminando ou corrixindo o que funciona mal. Empezando por pedir o carné no momento de presentar un voto na oficina de correos... 

Falando do que tamén vin a falar, todo o sistema electoral e as estruturas de representación (continuará...)

*E volvín a reiterar a pregunta despois do 28M, por certo.

TENREIRA SUPREMA

Escoitei o outro día no arradio galego (polo minuto 9....) a un representante da asociación de produtores de tenreira suprema que as empresas ás que lles venden os tenreiros lles obrigan a asinar que non venden a carne por debaixo dos custes de produción. E di que se non asinan, non lles levan os bechos. Aceptan, claro. Para tentar seguir mantendo a súa actividade e non ter que pechar as explotacións.

Outras consideracións aparte... unha fiscalía pública non debera de actuar de oficio e meter nos xulgados a eses empresarios exemplares? Digo eu. Aos que poñen enriba da mesa ese contrato fraudulento digo. O que están facendo non é un fraude de lei declarado? Con premeditación e aleivosía? Non sei, igual non estou no certo. Ao gandeiro que asina con coñecemento de causa probablemente tamén... pero quen o culparía?

O caso é que no mesmo arradio galego ao día seguinte  (minuto 10:50... aínda que só falan de que non lles pagan por riba do prezo de custo de produción...) entrevistaron a todo un conselleiro do rural, pareceume pola voz un bo rapaz, falando de temas diversos do seu, apuntando ideas ben sensatas sobre cousas importantes, discurso ben estruturado. Pero cando saíu o tema ese, non comentou sobre ese fraude, nin a xornalista lle inquiriu ao respecto. Poida que ningún dos dous pensen que propoñer a alguén que asine un documento a sabendas de que é falso non ten importancia. Ou que o que dicía o gandeiro o día anterior era un falar...

Pero unha pensa nas súas experiencias e coñecementos de situacións no eido empresarial e laboral.

As traballadoras de calquera actividade que se ven obrigadas a asinar xornadas que non recollen a totalidade das horas que fan, para seguir mantendo o seu contrato de traballo. E cobrando polo que asinan...

O empresario exemplar que che pon por escrito no whatsapp que se queres o presuposto da instalación da cociña sen ive non hai problema. A paisana que cando vai pedir un presuposto para cambiar o baño enteiro fala de pagar en efectivo e non necesito factura.

Traballadoras que non poden afiliarse a determinado sindicato só pena de perder o posto de traballo, destes hai uns cantos exemplos no País, e sempre van apuntado á mesma organización por certo, que unha saiba.

Empresa exemplar que non paga ás traballadoras, nin aos seus subministradores, ten débedas coa TSS, coa AEAT, pero coa marca pantasma segue tendo actividade e mesmo contratando con entidades públicas.

Contratos públicos, para persoas e empresas, feitos a mantenta coas condicións expresas para que só unha determinada persoa ou empresa poida conseguilo.

Xente que presume de non pagar gas e consumir todo o que lle da a real emérita gana, cunha manipulación do sistema de conexión, feita por un profesional do ramo. Manipulando o gas, mimadriña.

Empresaria exemplar que anda rabuñando os cartos que paga mesmo para o osíxeno dos pacientes do seu hospital privado financiado con fondos públicos e  vai e merca un avión privado supersónico para poder ir ás Caimán de cando en vez.

Cousas que non se ven. Non se escoitan. Só cando as afectadas se liberan das gadoupas de quen as explota ou nos ámbitos familiares e de amizade. Que nunca (99%) chegan a denunciarse. E que se chegan a algo máis... amáñanse, daquela maneira.

Falla en todo isto, ao meu entender, a inspección de traballo, a tributaria, a da competencia,... pero falla a xente tamén. Non é só que se normalicen (agora din branquear...) eses comportamentos. Mesmo xustificamos que sexa así. O xustificamos aceptando que un beneficio particular, individual, é sempre mellor que agardar por un posible beneficio colectivo, que adoita ser menos tanxible.

Pero non sei de que me estraño. Ese é o mantra do mercado, que auto-regula os prezos, polo xogo da oferta e da demanda. Ou iso din. Ás veces parecera que moi ben non funciona. Pero non se pode intervir que iso é comunismo. Como vai un Estado soberano, de onde é que ven a soberanía? parafraseando a Os Resentidos, a intervir prezos ou obrigar a alguén a pagar o xusto por algo.

Agora andan co tema da vivenda para aquí e para acolá tamén. Xesús bendito como se pon o dos debates profundos cando se aproximan os procesos electorais. Pero logo pasan, nunca houbo eleccións que se fixeran permanentes. Mágoa... cando menos no que á conciencia colectiva de participación continua puidera afectarlle... O de que a democracia non consiste en confiar senón en que se manteña a confianza no tempo, que xa sabes, hai que tratala ben para que non morra. A vivenda, que me perdo.

Quizais como á saúde, a alimentación e o vestir, a educación... son dereitos inalienables? Dereitos colectivos digo, cunha expresión individual claro. Non é un dereito de Pepa a Xusta, por ser quen é, senón por pertencer (sen carné...) a iso que chamamos humanidade. Sendo que a resposta sexa non, que cada quen se busque a vida. Sendo que a resposta sexa si, os poderes públicos teñen a obriga de asegurar que todo o mundo teña acceso a un sistema de atención da saúde, á cobertura das necesidades básicas de manutención e vestimenta, a unha educación pública de nivel. A un lugar onde poder pensar en ter o seu fogar, dignamente, en condicións de salubridade, e cos estándares que consideramos bos para o conxunto da sociedade. Subministración, eficiencia enerxética, accesibilidade. Os poderes públicos, que veñen sendo esas organizacións e sistemas dos que nos dotamos socialmente para que atendan aos intereses e necesidades colectivos. Que traballan para nós, non nós para eles...

Sendo así, quen queira facer negocio con algunha desas cousas, que o faga, sempre e cando exista unha prestación básica de calidade cuberta para o conxunto da poboación. O de que se poden construír autoestradas de pago sempre e cando haxa unha vía de circulación de características similares gratuíta. O repito moito? Se vale para a mobilidade, como non vai valer para o resto. E nesta liña, a propiedade privada non pode estar por riba do ben público, do ben colectivo.

Claro que a xente pode ter piso ou casa de seu, para usalo como lugar onde vivir. Incluso segunda residencia, para habitala en algunha época do ano. Se queres ter máis... non sei moi ben porque razón podería ser, unha para cada estación do ano, a de ir a esquiar, a de tomar o sol, a de respirar o aire da montaña, a de invitar aos amigos, o inverno o paso aquí que me vai mellor para a artrite, no verán prefiro o cheiro do mar e o marisco... non sei... Quizais serían os poderes públicos os que terían que facer a valoración de se é excesivo ou non. Como que non? Eu non podo dicilo, imaxino que ti tampouco, pero alguén haberá, que represente a decisión colectiva de como facer as cousas ben e de como non facelas mal, para poder intervir nestas cuestións. Contra vento e mercado.

Se pensamos que hai xente, física ou xurídica, que merca vivendas como inversión, non coa intención de darlles uso persoal ou funcional, temos que entender que de xeito automático o nivel medio do que custa unha vivenda subirá. Primeiro efecto maligno. Se hai quen acumule moitas desas vivendas, a título empresarial, pode alterar con facilidade o xogo da oferta e da demanda tan marabilloso que din que é os defensores da economía de mercado. Pois tan doado como reter un tempo a oferta. Ou ir de a poucos poñéndoa no mercado. Segundo efecto maligno. Xa non falemos de se grupos de multipropietarios deciden acordar unha estratexia común nesa liña... lobos, digo lobbis. Como se contrarresta isto? Lexislando, contra vento e mercado.

Por exemplo. Vivenda desocupada, durante un ano seguido ou máis de 18 meses en dous anos, imposto de desocupación. Poñamos por caso un 10% do valor catastral ou do de venda ao público se que o están ofertando en algún sitio, o máis alto dos dous. E cada ano, incrementar un 5%. O dobre en ambos casos se é que a entidade propietaria ten máis de 20 vivendas en zonas de prezos baixos ou 10 en zonas tensionadas. O da tensión ven da xente que non da atopado como pagar un alugueiro de 1.000 eur cun soldo de 700...

Nada de trampas. Mandar aos rapaces 5 días a facer unha rave no chalé non vale como habitación continuada. Para as que si se ocupen, non te pases co aluguer. Pero ten a seguridade de que se non che pagan, nunha semana despois do segundo mes, van para a rúa. E de últimos na listaxe xeral para optar a outro alugueiro. Se che maltratan a vivenda, andando para o final da lista e a pagar os estragos. E ti, parvo, quítateme de aí que non se pode entrar nos sitios sen permiso.

E quen vai controlar iso?... Eu non, imaxino que ti tampouco. Todas. O piso é teu, pero agora imos defender todas que che paguén o acordado, o manteñan en condicións e non se che meta ninguén dentro que non acorde contigo e con nós primeiro. Ten que haber quen poda definir un servizo de inspección que revise esas cousas. Contratar xente, que anda que non hai sen traballo aínda. E de paso, tamén para a inspección de traballo. Para a da axencia tributaria. Máis policía? Pois non deberá ser así, pero eu cada vez que saio a conducir penso que non viría mal ter o triplo de gardas de tráfico. Unha tempada digo. E empezar a poñer no final da lista para renovar o carné a un lote de xente que só pensa en si mesma conducindo.

Aínda que no fondo, sei que non é a solución. Cambiar a conciencia colectiva da poboación non se consegue sancionando. Só sancionando. Até hai pouco seguían aparecendo no DOGA notificacións de sancións por incumprimento das restricións sanitarias de cando a COVID. Houbo un momento durante a pandemia que todas (unha grande maioría) demos en crer o de que íamos a saír mellores desa, colectivamente. Pero o condicionamento non muda pola boa vontade. Primeiro hai que recoñecelo, nunha mesma e no funcionamento xeral da sociedade. No que se transmite e comunica, por todas e cada unha das canles de difusión de información. Dende os anuncios publicitarios até as roldas de prensa de unhas e outras. Dende os currículos do ensino até as ofertas de produtos do supermercado. A música, a literatura, o cine. Transmitindo que hai un único xeito correcto de facer as cousas que leva á felicidade, con pequenas variantes formais, pero sempre baixo a idea de que eu son o centro do universo e non necesito ás demais para ter unha vida satisfactoria. O importante é a miña satisfacción persoal. O ben común non é importante, non só secundario, prescindible.

Pero volvendo á vivenda e aos gandeiros. Fracasan as cooperativas? As de xente que se xunta para ver de converterse colectivamente en promotores para a construción das súas vivendas. As de gandeiros, produtores de leite, de millo, de patacas. Funciona o tema dos montes en man común? Non o teño claro. Hai exemplos potentes de colaboración en algúns destes campos, cando practicamente pasan a ser empresas cun formato de entidade social. Pero non sei se é porque os socios conseguen unha vantaxe económica particular importante. Non digo que iso sexa malo. Pero non porque crean no cooperativismo como modelo de xestión colectiva. Por la pela. O digo porque é raro non ver algunha disolución de cooperativas publicada nos diarios oficias un día si outro non. E porque unha pasou por moitas asociacións en distintos eidos. E cando lle dis a alguén que forma parte dela que determinada cousa non se pode facer ou hai que facela así porque o din os Estatutos, que é o documento que ti asumiches como propio cando solicitaches vincularte á Asociación, pero iso non o mira ninguén, che contesta, ti xa sabes que me apuntei para poder acceder ás prestación, servizos, contratos, beneficios, solucións,... que ofrecedes... Ofrecedes, non ofrecemos.

E logo está o tema da inflación. Que dirás ti que ten a ver con isto todo. Pois que cando é o mercado quen regula, regula como lle sae da Kona. Non por conseguir que as que producen, as que producen realmente, as persoas traballadoras, non os empresarios exemplares, as gandeiras, non os intermediarios, as mariñeiras, non os patróns,.... teñan unha remuneración xusta polo seu traballo, o seu tempo adicado a traer ao mercado cousas que necesitamos todas. O mercado, ese ente abstracto, aproveita calquera circunstancia para buscar o xeito de obter máis beneficios sen mover un músculo, agás o do xesto co sorriso de que listo son como me estou forrando. Porque alguén se forra sempre, nestes casos. E seguro que hai quen pensa, oxalá fora eu. Ou que lle aplaude a intelixencia...

O caso é que andamos todas tirando de aforros para asumir o que subiu todo, ou reducindo gastos nas cousas das que pensamos podemos prescindir. Non che conto nada de quen ten unha hipoteca, que adoita ser xente que si usa a vivenda para vivir, por certo...

Tenreira suprema. Din na entrevista dos gandeiros manifestándose, que a cinco euros e medio ou 6 o quilo lles pagan. A 15,45 eur kg unha bandexa de escalope de 400 grs. A 18,95 eur kg unha bandexa de aprox 390 grs de filete. 15,25 eur  un quilo de redondo. 12,60 eur kg para asar sen oso. 12,99 eur kg filete. 10,59 eur kg faldra... en distintos supermercados en liña, o sábado 22 de abril. Onde é que vai a diferencia? O matadoiro, o transporte, a distribución, a publicidade,... non sei que máis,... levan o prezo até un 300% máis que en orixe?

Podíamos facer o mesmo exercicio coas patacas. O leite. O peixe. Mesmo sen pensar en quen se está levando un beneficio inxustificado. Se poñer un produto a disposición de quen o vai consumir supón incrementar o que custa nun 300%, sendo que se poda xustificar ese custo, algo estariamos facendo mal. Iso non é valor engadido... é engadir custos sen sentido.

Pero en calquera caso, non pode ser que a xente que produce, cultiva, extrae ou crea as cousas, non teña garantido que vai poder vivir do seu traballo, e vivir ben. Diga o que diga o mercado. Se o aceptamos, é que merecemos que nos inflaccionen o que lles dea a gana. A quen lle dea a real emérita gana. E a seguir sorrindo nos selfies.