Si que acepto que me tiren das orellas. O pode facer quen teña dereito á tirar a primeira pedra. Mentres tanto, vou seguir apuntándome a canta acción individual considere que pode sumar para conseguir unha cada vez máis ampla igualdade de oportunidades para calquera persoa do mundo para desenvolver a súa vida en condicións, sexa ou non con lacón con grelos.
Pero que teña a sensación de que vivo e exerzo a miña vida na parte do mundo máis favorecida, non quita que poida sinalar un par ou trescentas cousas do sistema que considero deberamos revisar. E, asemade, recoñecer como é de complicado conseguir que todo funcione. Cando digo todo, refírome a todo.
Por falar de algo concreto. Pasei uns cantos días sen teléfono móbil. O terminal que me acompañou neste últimos cinco anos deixou de ser operativo, bastante tempo despois de que a empresa que o fabricou morrera de inanición comercial. Un proxecto cántabro onde os haxa que non foi quen de superar a crise do seu sector de mercado. Poida que pasados uns decenios os seus modelos cheguen a ser vintage. Ou pezas de coleccionistas. Se hai quen se queira anticipar, aceptaría ofertas a partir dos 1.273 eur, gastos de envío incluídos. #23
O caso é que non tiven síndrome. Ben deita que tiña múltiples recursos alternativos de comunicación. Aínda existen as cabinas, que conste, en algúns sitios. E liñas fixas, sen IP nin gaitas. E mesmo neste Estado de Restricións, alarma xa pasou, pois podes falar coa xente que te atopes pola rúa, coa veciña pola fiestra, na casa no xantar, no curro coa rapaza aquela que sempre te mira sen que saibas moi ben porque.
Non notei falta de nada. E se non fora polo de que te avisan do Sergas para vacinarte, da ITV para vacinar o coche e da AEAT para unha transfusión, pois tampouco é que tivera necesidade de renovar. Vale si, xa case que tiña a todas as seguidoras nas redes botando fume pensando que me pasaría ou me deixaría de pasar, pero en seguida se distraen con outra cousa. Son os tempos que corren na fidelidade.
En calquera caso, tiven algo máis de tempo para pensar. En algo. Non cheguei a máis. Inicialmente. Logo funme soltando, as neuronas liberáronse da twittermosis e empezaron a elaborar análises densos e estruturados. Algo máis. Tampouco nos pasemos.
Deume en pensar no da complicación. Nas sociedades complexas. Nas organizacións complexas.
Dunha banda no que foi pasar tan rápido dunha sociedade agrícola, cunha actividade regulada pola luz natural e as estacións, con escaso intercambio comercial, con pouca ou ningunha variedade de liñas de pensamento alternativas e xa que logo cun forte sentido común, unha pequena cantidade de normas ou leis que todo o mundo asumía, un arriba e un abaixo na escala social, sen intermedios, a unha sociedade industrial e xa postindustrial, tecnolóxica ou dixital, como vos pareza mellor nomeala, con tempos produtivos e vitais decididos, impostos ou escollidos, cun máis que intenso intercambio comercial, que crea mundos económicos intanxibles e relatos imaxinarios sobre o valor das cousas, con múltiples variantes de pensamento e culturas mesturadas a nivel da convivencia cotián, un sistema de normas estruturadas que cambian con rapidez, con lexislacións e parámetros que só é posible entender parcialmente cun elevado nivel de especialización, unha escala do social con estratos que poden ser intercambiados e ofrecen a posibilidade de saltar de un a outro status por diversos camiños, e a ausencia absoluta dun sentido común ao uso.
Dirás ti que tan rápido non foi. Un par de séculos é moito? Na escala da presencia social do ser humano no planeta, non. Máis ben pouco. Aínda que parece que somos moi adaptables, xa hai quen anda pensando en habitar Marte, que igual chegamos e descubrimos que xa estivemos e o fodemos todo e así está. Paréntese. Pero estas cabeciñas e estes corpos non responden tanto ben a esas mudas, paréceme a min. Individualmente. Digo eu que seguimos precisando un contacto co medio natural para estar ben. Que vai ligado á condición de que somos seres orgánicos xurdidos dun ecosistema específico. Seica hai pouco descubriron a bondade de pasear por zonas boscosas. Incluso se son montes eucaliptados até o límite máximo. Iso si, sen fumar.
Pero colectivamente, mi madriña, canto nos falta aínda para adaptarnos a esa evolución.
E non é que non teñamos ferramentas. Son das que intúe que a potencia cerebral da que dispoñemos e non usamos aínda, hanos dar a posibilidade de poñer outro dedo na man para atender mellor aos teclados se é preciso. Ou un enchufe dixital natural. Tipo Avatar, salvando as distancias de cor e estilo. E posiblemente conectar a niveis neurónicos cos outros seres que habitan o planeta, en especial cos que son do nosa mesma especie, o que nos permitirá salvar as distancias sociais que agora mesmo impiden chegar a un entendemento común.
Doutra banda, matinei na complexidade de calquera actividade humana colectiva e de todo o que está vinculada con ela. Cando abro unha billa no lavabo pola mañá, a auga ben dun depósito elevado, por un sistema de vasos comunicantes, depósito que antes tivo que encherse coa auga do encoro que ocupa as terras que antes eran de cultivo de alguén ou onde tiña a súa casa, por un montón de canalizacións. E cando sae, vai por outro camiño distinto, se xunta con outros centos de litros de outros miles de lavabos, bidés, cisternas, duchas, pías, lavadoras, lavalouzas,... para acabar nun sistema de depuración e ás veces re-utilización. Onde tamén van parar todas as toneladas de augas utilizadas por esta e aquela empresa para os seus procesos produtivos, con outro tratamento e un sistema diferenciado de xestión.
Hai millóns de posibilidades de que haxa fugas no sistema, e se perdan infinidade de metros cúbicos de auga. Centos de personas implicadas na definición de espazos para construír encoros, nos procedementos legais para poder dispoñer deses terreos, na tramitación dos permisos, o pago xusto das expropiacións, a propia construción dos encoros, o seu posterior mantemento, a verificación periódica da calidade da auga, o estudo topográfico para as redes de distribución e saneamento, a elección dos materiais, a licitación do proxecto, a súa construción e revisión no tempo, a fabricación de mecanismos para a organizar a distribución, os depósitos, a facturación dos custes, o envío da información, o control do consumo, a vixilancia dos malos usos ou dos usos excesivos, as plantas de depuración, os plans de aforro, a renovación dos sistemas internos de servizo nos distintos espazos. E diría eu que só percibimos a auga que sae da billa. Ou quizás o obviamos, o damos por sentado. Si, pode ser. Pero non deixa de ser extremadamente complexo.
O da auga corrente é un exemplo, coido que dos máis sinxelos. Como sistema de organización dun servizo social básico pensado para atender as necesidades de todas. Claro que podemos debater sobre os custes repercutidos, por exemplo. Sobre a calidade do servizo. Mesmo sobre a calidade da auga. Pero entendo que si hai un acordo en que é un sistema que podería ser catalogado como ben común. No sentido de que chegue alí onde sexa necesario. Aínda que haxa que pagar algo por el, cada vez máis probablemente se non deixamos de dilapidar a auga potable, para axudar ao seu mantemento. Xa empeza a cotizar en bolsa...
Sei que hai exemplos moito máis complexos. A sanidade por exemplo. A educación. A vivenda. O traballo. O ocio. A mobilidade. O acceso ás novas tecnoloxías de comunicación. Sempre pensando dende unha óptica de prestación social acordada para o uso común das persoas que constituímos a sociedade. Non interpretada como un dereito individual senón colectivo. Xuntamos os nosos poderes para conseguir un ben común, que chegue a cantas máis persoas sexa posible, mesmo se hai quen non teña posibilidades de aportar poder propio para sumar ao esforzo colectivo. Igual xa o fixo noutra ocasión, con toda a enerxía que puido. Ou o fará no futuro. Pero incluso se nunca puidera facelo tamén tería acceso a ese ben común. Se é que non quere, non quixo ou nunca ha de querer, xa é outro conto. E a quen lle sobre enerxía, que a gaste no que lle máis pete.
Non parece tan difícil, pero habelas hainas moita xente que pensa que é mellor que cada un se busque a vida por separado. Que quere facer valer o seu privilexio individual. Primeiro eu, despois as demais. Poida que isto sexa unha resposta tipo calquera tempo pasado era mellor. Nas sociedades agrícolas preindustriais a vida permitía tomar este tipo de decisións. Vou facendo como sempre fixen e xa me apañarei. Até que viña alguén a pasar pola pedra a quen se poñía por diante. Ou levaba todo o que tiñamos gardado do traballo diario para o resto do ano. Ou morríamos cunha peste respiratoria sen nome nin ano tirados no chan da choza. Ou ardía todo o que tiñamos por unha chispa dun lostrego. Pero sempre podía dicir que eu facía o que me petaba da miña vida. E irme tomar unhas cañas despois dun duro día de traballo coas colegas á terraza da Pousada do Moucho.
Sei que son reincidente. Pero non reincidenta, nin reincidento. Dáme tanto noxo escoitar segundo que cousas que teño que trousar. E menos mal que nos queda Portugal e a revolución dos caraveis. Non é que desguste do País no que vivo, máis ben au contraire, mon amour, pero si que padezo de insomnio na sesta por ter que ver como deixa que o invadan as malas herbas foráneas. Estou segura de que tratamos con respecto e dignidade a canta xente ven, de visita ou para quedarse, quitando aos fode-chinchos, claro. Pero igualmente sinto mágoa porque nos deixamos levar polos usos culturais de proliferación internacional rexeitando os nosos. Cando temos unha cultura de nós capaz de interpretar todo o que sucede no mundo cunha mirada propia. Salvo o orgullo Gadista, non parece que nos recoñezamos como poderosas colectivamente. E as decisións e as prácticas políticas non parece que axuden. O digo polo do ben común.
Poderíamos acordar sen discrepancias radicais que a nosa cultura no seu conxunto e dentro dela, especificamente a nosa lingua, son un ben común? Sendo que si, como se mira a análise que a RAG ven de publicar sobre o nivel lingüístico da mocidade galega. En galego, claro. Servidora leva un tempo dicindo a quen quere escoitarme, dende a experiencia de representación no eido educativo público, que estamos titulando persoas analfabetas funcionais en galego, dende a súa máis tenra infancia. Grazas fundamentalmente ás políticas educativas do liberal agrícola partido no poder autonómico, pero tamén, e sinaladamente polo desleixe dos seus votantes nais e pais a respecto da importancia e do valor de ter unha lingua propia. Valor engadido, mesmo medible economicamente. Así que temos os políticos que nos merecemos, certamente. O País que nos merecemos. E o mundo que decidimos ter, visto coa ollada de outros, que saben ben o que é mellor para nós. Tamén o merecemos, probablemente.
Isto tamén é complexo? (Que ben que haxa palabras con varias acepcións...)
